İlköğretim Sınıflarında Kütle Ağırlık Kavramının Kullanılması

İlköğretim okullarının 1. devre  1. kademe (1. 2. ve 3.)  sınıflarında soyut kavramların, örneğin kütle/ağırlık kavramının öğretilmesinde, öğrenilmesinde ve geliştirilmesinde karşılaşılan ve yaşanan bazı güçlükler vardır. Daha doğrusu, matematikte bazı kavramların olduğu gibi kütle/ağırlık kavramının da geliştirilmesi kolay olmamakta ve zaman almaktadır. Bu nedenle, anlamlı ve kalıcı bir öğrenmenin olması için öğrencinin öğrenme sürecine aktif olarak katılması, öğrenci merkezli öğrenme modelinde öğretmenin yönlendirici olması, etkinliklerin önceden çok iyi planlanması ve hazırlıkların yapılması; ayrıca, somut araçlarla ve öğrencilerin katılımı ile birbirini izleyen ve tamamlayan dizi etkinliğin gerçekleştirilmesi gerekir.

Eğer sözkonusu düzenlemede aktif öğrenme modeli planlandığı biçimde uygulanabilmişse öğrenci, kütle ve ölçme kavramını seçebilir, tanımlayabilir ve insan yaşamındaki önemini kavrayabilir. Söz konusu denemeler ve öğrenme/öğretme modeli, matematik derslerinin bir tür deney yaparak işlenmesi olup deney araçları, çevremizde kolayca bulabileceğimiz atık katı maddelerdır. Bunlara ek olarak etkinlikler sırasında yarı somut araçlar olan kâğıt, asetat kağıdı ve kalemi de tamamlayacak türden yardımcı araçlar olarak kullanılabilir. Aslında, tüm araçlar birbirini tamamlayacak biçimde kullanılmalıdır. Bu konuşmada öğretmen olarak kendi deneyim ve uygulamalardan bir örnek vererek düşüncelerimi dinleyicilerle/okurlarla paylaşmak istiyorum.
Yukarıda açıklanan özellikleri içeren türde görev yapmış olduğum bir özel okulda kendi sınıflarımda etkinlikler ve uygulamalar yapılmaktadır. Matematik derslerindeki bu tür etkinliklerden biri de ilköğretim okullarında kütle/ağırlık kavramının geliştirilmesi ile ilgilidir. İlköğretim 1. devre ve 1. kademe düzeyinde düzenlenen etkinlik sırasında öğrenciler, kütle/ağırlıkla ilgili günlük yaşantılarında söz ettiler. Daha sonra grup çalışmasına geçilerek görev tanımları yapıldı. Bu süreçte öğrenciler kendi aralarında sözcü, materyalci,  denetleyici gibi roller üstlendiler  ve rollerini yapmaya çaba harcadılar. Malzemeciler, daha önce hazırlanan şerit karton ve içlerinde demir parçaları, pamuk, tuz, şeker,  pirinç, bulgur, fasulye, taş, kum, mercimek  dolu plastik bardaklardan ve kesilmiş ve ambalaj lastiklerinden sap yapılmış kova biçimindeki pet şişelerden birer adet kendi gruplarına  götürdüler. Her öğrenci eliyle malzeme dolu bardağı tartarak, kütlesini tahmin ederek en ağır olan maddeden başlayarak defterine tahminim başlığının altına numaralandırma yaptılar. Grupça pet şişe terazisinini içine konan plastik bardaklar duvara monte edilen şerit kartonlar üzerinde işaretlendi ve kütle sıralaması yapıldı. Amaç, kontrolü olarak  önce grup içinde bireysel tahmin ve ölçüm sonuçları daha sonra da grup sözcüleri  tarafından tüm sınıfa ölçüm sonuçları okundu  ve ölçüm sonuçları sınıfça karşılaştırıldı.
Yapılan etkinlikler sırasında öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor boyutlarında dengeli bir gelişimlerinin sürdürülmesine özen gösterilmekte olup etkinlikler yapılmadan önce öğrencilerin  hazıroluş durumları gözden geçirilmektedir. Tüm öğrenciler aktif olarak derse katıldı ve isteyerek çalıştı. Seçilen nesnelerin kütlesi/ağırlığı ile ilgili olarak önceden tahminde bulundu  ve dolaylı ölçmeler yaptı. Daha sonra sonuçları karşılaştırdılar ve sonuçlar üzerinde birlikte tartıştılar. Böylece birlikte yaparak, tartışarak öğrenmenin ne denli keyifli olduğunu yaşadılar diyebilirim.
Yazar :Emine Girgin-YILMAZ-01.03.2003


Daha Fazlası İçin